Czym jest statut fundacji rodzinnej?
Nazwanie statutu fundacji rodzinnej jej fundamentem jest w pełni uprawnione, jeśli weźmiemy pod uwagę formalną stronę funkcjonowania fundacji rodzinnej. Po pierwsze, bez statutu fundacja rodzinna nie może zostać wpisana przez sąd do rejestru fundacji rodzinnych, a więc nie może zyskać osobowości prawnej. Po drugie, to statut jest aktem, który reguluje działalność fundacji i jej organów. Ostatecznie, to statut jest dokumentem, który będzie łączył fundatora i jego ideę utworzenia i rozwoju wielopokoleniowego przedsiębiorstwa rodzinnego z przyszłymi pokoleniami, które będą ten biznes tworzyć za 10, 20 czy 50 i więcej lat.
Kto i kiedy uchwala statut fundacji rodzinnej?
Statut fundacji uchwalany jest przez fundatora lub fundatorów, jeśli jest ich więcej niż jeden. W mojej ocenie statut jest dokumentem, od którego powinny rozpocząć się prace nad założeniem fundacji rodzinnej i musi zostać zawarty w formie aktu notarialnego najpóźniej wraz ze złożeniem oświadczenia fundatora o ustanowieniu fundacji rodzinnej.
Pytaniem, które pojawia się dość często jest pytanie o to, czy pozostali członkowie rodziny, potencjalni beneficjenci powinni brać udział w tworzeniu statutu fundacji rodzinnej. Należy bowiem pamiętać, że w toku jej funkcjonowania interesy, zwłaszcza majątkowe, beneficjentów i samej fundacji będą się wykluczały w krótkiej perspektywie czasowej. Sugeruję zatem, aby statut fundacji rodzinnej był wynikiem decyzji fundatora poprzedzonej szczegółową analizą oczekiwań beneficjentów względem fundacji. Nie jest bowiem sztuką powołać fundację, która zostanie rozwiązana niebawem po śmierci fundatora.
Co powinien zawierać statut fundacji rodzinnej?
Jak już wspomniałem, statut fundacji rodzinnej jest dokumentem, który reguluje zasady funkcjonowania fundacji rodzinnej we wszystkich jej obszarach. Począwszy od nazwy i siedziby, przez zasady funkcjonowania i wybierania organów aż po zasady przyznawania statutu beneficjenta i należnych mu od fundacji świadczeń.
Ustawa o fundacji rodzinnej precyzuje, że statut musi zawierać m. in.:
- nazwę i siedzibę fundacji rodzinnej;
- szczegółowy cel fundacji rodzinnej;
- sposób określenia beneficjenta oraz zakres przysługujących mu uprawnień;
- zasady prowadzenia listy beneficjentów;
- czas trwania fundacji rodzinnej;
- zasady powoływania, odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów;
- zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd oraz przez inne organy w wypadkach wskazanych w ustawie;
- wskazanie co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;
- zasady zmiany statutu.
Ponadto, statut może przewidywać na przykład wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej, którymi związane będą organy fundacji.
Podsumowanie
Powyższe pokazuje jak kluczowym elementem funkcjonowania fundacji jest statut. Dokument ten powinien zostać przygotowany z maksymalną dozą staranności i wiedzy w zakresie funkcjonowania fundacji rodzinnej oraz biznesu rodzinnego. Od dobrze napisanego statutu może zależeć długoterminowe powodzenie przedsięwzięcia, jakim jest fundacja rodzinna.
