W dniu 15 września 2023 r. weszła w życia nowelizacja Kodeksu spółek handlowych wprowadzona ustawą z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw („Nowelizacja”).
Nowelizacja, stanowiąca implementację prawodawstwa unijnego, wprowadza szereg istotnych zmian w zakresie procesów reorganizacji spółek handlowych, zarówno na poziomie krajowym, jak i transgranicznym
Do najważniejszych zmian należą:
Uproszczona procedura połączenia spółek „sióstr” (połączenie bez przyznania udziałów)
Nowelizacja wprowadziła nową uproszczoną procedurę łączenia spółek w sytuacji, gdy jeden wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje w łączących się spółkach albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach. W takim przypadku możliwe jest przeprowadzenie połączenia bez przyznania udziałów albo akcji spółki przejmującej oraz wyłączone są niektóre wymogi aktualne przy klasycznym połączeniu (m.in. obowiązek poddaniu planu połączenia badaniu przez biegłego rewidenta).
Spółka komandytowo-akcyjna może być spółką przejmującą lub spółką nowo zawiązaną
Przed wejściem w życie Nowelizacji tylko spółka kapitałowa (tj. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna) mogła być spółką przejmującą lub spółką nowo zawiązaną. Nowelizacja rozszerzyła to uprawnienie na spółkę komandytowo-akcyjną, która należy do grona spółek osobowych. Oznacza to, że spółka komandytowo-akcyjna w procesie połączenia może być spółką przejmującą lub spółką nowo zawiązaną.
Podział przez wyodrębnienie
Na mocy Nowelizacji do polskiego porządku prawnego wprowadzony został nowy typ podziału spółek – podział przez wyodrębnienie. Istotą podziału przez wyodrębnienie jest przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona.
Podział przez wyodrębnienie wprowadzony został obok funkcjonującego już podziału przez wydzielenie. Różnica pomiędzy tymi dwoma trybami podziału polega na tym, że w przypadku podziału przez wyodrębnienie udziały lub akcje w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej obejmuje spółka dzielona, natomiast w przypadku podziału przez wydzielenie udziały lub akcje w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej obejmują wspólnicy spółki dzielonej.
Podział transgraniczny i przekształcenie transgraniczne
Nowelizacja wprowadza także nowe typu reorganizacji transgranicznych dostępnych dla polskich spółek. Obok funkcjonującego już połączenia transgranicznego, spółki kapitałowe oraz spółka komandytowo-akcyjna mogą dokonywać transgranicznego podziału oraz transgranicznego przekształcenia.
W pierwszym przypadku polska spółka może przenieść całość lub część swojego majątku na nowo zawiązaną spółkę zagraniczną lub nowo zawiązane spółki zagraniczne. Niemożliwym jest zatem podział transgraniczny z wykorzystaniem istniejącej spółki zagranicznej, na którą przeniesiony zostanie majątek spółki dzielonej z siedzibą w Polsce.
W przypadku przekształcenia transgranicznego, spółka kapitałowa lub spółka komandytowo-akcyjna może przekształcić się w spółkę mającą siedzibę na terenie Unii Europejskiej lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (zgodnie z wykazem w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 z dnia 14 czerwca 2017 r.).
Kontrola legalności reorganizacji transgranicznych
Nowelizacja znacznie rozszerza kontrolę legalności reorganizacji transgranicznych (do tej pory dotyczącą jedynie połączenia transgranicznego). Kontrola ta ma teraz charakter interdyscyplinarny obejmujący kwestie: rejestrowe, podatkowe, pracownicze i karne, a w wydanie zaświadczenie o zgodności reorganizacji transgranicznej z prawem krajowym nie jest zaangażowany już tylko sąd rejestrowy, ale też m.in. organ podatkowy. Oznacza to, że Szef Krajowej Administracji Skarbowej bada reorganizacje transgraniczne m.in. pod kątem unikania opodatkowania.
