Jakie są etapy zakupu samochodu? Z czym to się wiąże?
Zasadniczo musimy rozróżnić sytuację, kiedy chcemy kupić nowy samochód od sytuacji, kiedy chcemu kupić samochód używany od osoby prywatnej. Więcej ryzyk będzie wiązało się z kupnem samochodu używanego od osoby prywatnej. Jeżeli już zdecydujemy się na kupno samochodu używanego od osoby prywatnej, konieczne jest dokonanie czynności faktycznych, które zabezpieczą nasz zakup. Przede wszystkim powinniśmy się spotkać ze sprzedawcą i obejrzeć samochód. Jeżeli nie mamy ku temu odpowiednich kwalifikacji, można skorzystać z osoby, która te kwalifikacje ma. Pozwoli nam to wyeliminować pierwsze rzucające się w oczy wady, które wpływają na cenę jak i stan samochodu.
Jak powinna być skonstruowana umowa kupna samochodu? Co powinno się w niej znaleźć, czy możemy ją napisać sami? Czy dobrym wyjściem jest ściągnięcie jakiegoś draftu umowy?
Praktyka wskazuje, że większość umów jest pobierana jako draft z internetu. Zazwyczaj te umowy są akceptowalne, ale należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:
- żeby umowa zawierała datę i miejsce jej zawarcia,
- żeby umowa szczegółowo opisywała przedmiot umowy, w kontekście samochodu będzie tu istotne przede wszystkim, marka, model, rok produkcji, numer vin, numer karty pojazdu, przebieg, kolor samochodu.
- w umowie należy przede wszystkim określić cenę, jak i wskazać dokładnie i zweryfikować sprzedającego. Musimy zweryfikować to w oparciu najczęściej o dowód osobisty, bądź jakiś inny dokument, z którego będzie wynikało, że sprzedający jest też właścicielem pojazdu, warto tutaj wskazać numer pesel tej osoby.
- gdy za sprzedającego działa pełnomocnik, konieczne jest zweryfikowanie dokumentu pełnomocnictwa, jak też przedłożenie go jako załącznik do takiej umowy.
- poza kwestiami formalnymi jak wskazanie danych stron biorących udział w umowie czy też podpisów, konieczne jest zwrócenie uwagi na postanowienia merytoryczne. Powinniśmy zwrócić uwagę, żeby w umowie znalazło się stwierdzenie, że sprzedający jest właścicielem pojazdu, nie jest on obarczony wadami prawnymi, nie toczy się wobec niego żadne postępowanie sądowe, nie stanowi przedmiotu zajęcia.
- istotne jest również by w umowie znalazło się postanowienie, z którego będzie wynikało, że sprzedającemu nie są znane wady techniczne samochodu, o których poinformowałby kupującego.
- powinniśmy zadbać również o to, by w naszej umowie nie znalazło się postanowienie, z którego będzie wynikało, że zapoznaliśmy się ze stanem technicznym pojazdu i deklarujemy, że w przyszłości nie będziemy zgłaszać żadnych roszczeń w stosunku do sprzedającego w związku z tym stanem rzeczy. Takie postanowienie często znajdują się w umowach przygotowywanych przez sprzedawców natomiast powinniśmy zmierzać do jego usunięcia i eliminować wszelkie zrzeczeń się roszczeń na przyszłości wynikających z umów sprzedaży.
- w dalszej konieczności powinniśmy jako załączniki wymienić wszystkie dokumenty, które są nam przekazywane wraz z dokumentacją samochodu i podpisać umowę.
Z jakimi rodzajami ryzykami powinniśmy się liczyć? Co po drodze może pójść nie tak?
Przede wszystkim stan techniczny samochodu może odbiegać od tego czego oczekiwaliśmy i co weryfikowaliśmy podczas procesu sprzedaży, gdyż, siłą rzeczy, nie jesteśmy w pewnym stopniu stwierdzić, że samochód odpowiada warunkom technicznym jakich oczekiwaliśmy i o jakich byliśmy zapewnieni. W związku z tym powinniśmy skorzystać z pomocy innych osób i weryfikować stan pojazdu w taki sposób, jak jest to tylko możliwe. Ewentualnie przysługują nam roszczenia jeżeli jednak okaże się, że samochód nie odpowiada temu stanowi jakiego oczekiwaliśmy kupując go.
Kolejną kwestią, która budzi obawy a, która budzi także emocje są opłaty. Czy są jakieś opłaty dodatkowe? Co z podatkiem?
W niektórych przypadkach kupujący będzie zobligowany do zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnej. Dotyczy to samochodów kupowanych od osób prywatnych, samochodów, których wartość przekracza 1000 zł i które zostały zakupione na terytorium Polski. Jeżeli kupujemy samochód nowy z racji tego, że nasz sprzedawca jest płatnikiem podatku vat, wówczas w takiej sytuacji nie musimy myśleć o podatku od czynności cywilnoprawnej. Podatek od czynności cywilnoprawnej, jeżeli już musimy go zapłacić, powinniśmy uiścić w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy do właściwego urzędu skarbowego. Podatek wynosi 2% od wartości rynkowej samochodu. Należy zwrócić uwagę, że mowa jest tutaj o wartości rynkowej, a nie o wartości, którą wyznacza cena wskazana w umowie. Dlatego nie warto zaniżać wartości samochodu, gdyż możemy mieć potencjalnie problemy z urzędem skarbowym. Urzędy mają świadomość jaka jest realna cena danych aut. Bazują na tabelach z rocznikami, wartościami poszczególnych aut.
Kolejnym etapem jest rejestracja samochodu, co tutaj się dzieje i czy ten etap także wymaga od nas dodatkowych nakładów gotówki?
Tak, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami kupujący zobowiązany jest w przypadku kupowania samochodu, czy to na rynku pierwotnym, czy wtórnym do jego zarejstrowania defakto przerejestrowania. Niezbędne w tym zakresie jest złożenie stosownego wniosku w wydziale komunikacji, który to wniosek powinniśmy złożyć pod groźbą kary od 200 zł do 1000 zł w terminie 30 dni od daty zakupu. Składając taki wniosek, załączamy do niego dowód własności auta, czyli w praktyce będzie to nasza umowa sprzedaży, polisę ubezpieczenia, dowód rejestracyjny, kartę pojazdu jeżeli jest, tablice rejestracyjne. W miarę szybko powinniśmy uzyskać przerejestrowanie auta. Wiążą się z tym opłaty rzędu od 100 zł do 200 zł. W zależności od tego czy będziemy dokonywać zmian tablic rejestracyjnych. Na opłaty składają się opłaty legalizacyjne, opłaty ewidencyjne i w gruncie rzeczy wchodzi opłata za dowód rejestracyjny.
A co z ubezpieczeniem samochodu? Na którym etapie tego całego procesu powinniśmy o nim pomyśleć?
Jeżeli chodzi o ubezpieczenie w myśl obecnie obowiązujących przepisów nie jest dopuszczony do ruchu pojazd, który nie jest ubezpieczony, więc dokonując zakupu samochodu na rynku wtórnym powinniśmy mieć ważne ubezpieczenie, które obowiązywało sprzedającego. Najpóźniejszym momentem, w którym możemy mieć wykupione ubezpieczenie zapewnić przedłożenie polisy, jest moment, w którym składamy wniosek o rejestrację. W tym samym dniu powinniśmy mieć ubezpieczone auto, bo auto, które nie posiada ważnego ubezpieczenia OC, nie jest dopuszczone do ruchu, w przypadku nawet kupna nowego samochodu z salonu nie zostanie ono nam wydane jeżeli auto nie będzie ubezpieczone.
A czy etapy zakupu samochodu z salonu, samochodu nowego są takie same, jak na przykład chcielibyśmy kupić samochód od szwagra czy od sąsiada? Czym to się różni?
Kupno samochodu z salonu jest prostsze, gdyż kupujemy samochód z założenia nowy. Nie musimy weryfikować jego stanu technicznego, czy potencjalnych wad prawnych tego samochodu, osoby sprzedawcy. Jeżeli dysponujemy gotówką możemy pójść swobodnie kupić taki samochód. W obecnym stanie prawnym ustawodawca przewiduje nawet możliwość wsparcia dilera w procesie rejestracji samochodu na naszą rzecz. Kupno samochodu z rynku wtórnego wymaga od nas większego nakładu sił, czasu no i niejednokrotnie w efekcie dodatkowych wydatków, kiedy okaże się potencjalnie, że z autem być może coś nie tak.
Jak nie dać się oszukać, gdy chcemy kupić samochód, gdy nie mamy w tym doświadczenia?
Po pierwsze powinniśmy skorzystać z pomocy osoby trzeciej, która się na tym zna. Na rynku znajdują się usługodawcy, którzy zweryfikują historię pojazdu w oparciu o przedstawiony przez sprzedawcę nam numer vin . Jeżeli sprzedawca nie chce nam wskazać numeru vin powinna nam się zapalić lampka ostrzegawcza, że z takim samochodem coś jest nie tak. Są to podstawowe czynności, które powinniśmy zweryfikować, zamierzając kupić samochód. Niezbędna też jest jazda próbna i zweryfikowanie stanu technicznego samochodu. Na miejscu nie powinniśmy nic robić zdalnie, każda taka transakcja powinna być uprzedzona spotkaniem i bezpośrednimi oględzinami samochodu, który chcemy kupić.
Rozmowę z prowadziła Agnieszka Zaręba dla TVP Kobieta
