Zachowek to wierzytelność pieniężna przysługująca osobom najbliższym spadkodawcy, których krąg został w ustawie wprost określony, w przypadku zaistnienia przesłanek wskazanych w ustawie. W systemie prawa polskiego obowiązuje zasada swobody testowania. Powyższe oznacza, że to testator w testamencie może postanowić kto i w jakim zakresie będzie po nim dziedziczył i niekoniecznie musi to być osoba z jego najbliższego kręgu. W związku z powyższym dla ochrony prawa najbliższych ustawodawca przewidział instytucję zachowku.
Komu przysługuje zachowek?
Zachowek przysługuje zstępnym (dzieciom, wnukom, prawnukom, itd.), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Zachowek nie przysługuje rodzeństwu spadkodawcy. Zachowek należy się ww. najczęściej w sytuacji, gdy spadkodawca sporządził testament, pomijając w nim osobę, która dziedziczyłaby po nim z ustawy i należała do kręgu ww. osób. Jeżeli osoba uprawniona do zachowku nie otrzymała należnego mu zachowku bądź w postaci powołania do spadku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny bądź w postaci zapisu, uprawnionemu przysługuje roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Uprawnionemu przysługuje roszczenie o zachowek w pierwszej kolejności wobec spadkobiercy, dalej: zapisobiercy windykacyjnego, obdarowanego przez spadkodawcę darowizną doliczoną do spadku.
Nie są uprawnione do zachowku osoby wydziedziczone w testamencie, osoby uznane przez sąd za niegodne dziedziczenia, osoby, które odrzuciły spadek i te które zawarły ze spadkodawcą umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia i wobec których umowa ta odnosi skutek.
Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku przedawniają się z upływem pięciu lat od ogłoszenia testamentu.
