Czym jest upadłość konsumencka i kto może ją rozważać?
Jest to postępowanie, w której jak sama nazwa wskazuje, konsument, czyli osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, może uzyskać w efekcie przeprowadzania postępowania upadłościowego całkowite oddłużenie w sytuacji, kiedy popadła w stan niewypłacalności. Ustawodawca przyjmuje, że o stanie niewypłacalności możemy mówić w sytuacji, gdy dłużnik nie wykonuje swoich zobowiązań pieniężnych powyżej 3 miesięcy. Postępowanie upadłościowe zasadniczo składa się z trzech etapów, pierwszym etapem jest złożenie do sądu upadłościowego wniosku o ogłoszenie upadłości. W sytuacji, kiedy ten wniosek jest uzgodniony, właściwą rolę postępowania przejmuje syndyk, który zarządza majątkiem upadłego, spienięża go, sporządza listy wierzytelności. Wreszcie na etapie trzecim dochodzi do zatwierdzenia planu spłaty wierzycieli i realizacji tego planu spłaty, po czym dłużnik zostaje całkowicie oddłużony.
A jak formalnie składa się taki wniosek i jaki jest przebieg postępowania?
Wniosek składany jest bezpośrednio przez dłużnika przyszłego upadłego do Sądu Rejonowego, właściwego dla jego miejsca zamieszkania. Wniosek taki podlega opłacie 30 złotych, składany jest na specjalnym formularzu. Obecnie postępowanie upadłościowe wszczynane może być za pośrednictwem systemy krajowego rejestry zadłużonych. Wniosek to pismo, w którym formularzu wskazujemy oprócz danych identyfikujących osobę dłużnika, jego stan majątkowy, wierzytelności. Wierzyciel osiągane przychody, dochody, które są niezbędne do określenia analizy wniosku sporządzanej przez sąd. Przy złożeniu tego wniosku sąd upadłościowy wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. W nielicznych przypadkach może dojść do sytuacji, w których wniosek nie zostanie uwzględniony, co skutkować będzie jego odrzuceniem lub oddaleniem. Jeżeli sąd uwzględnia nasz wniosek oficjalnie dłużnik, który zgłosił taki wniosek, staje się upadłym, a główną rolę w postępowaniu upadłościowym przejmuje syndyk.
Załóżmy, że sąd uwzględnił nasz wniosek o ogłoszenie upadłości, co się dzieje dalej w postępowaniu?
Wówczas imitowana jest rola sądu, a główną rolę przejmuje syndyk. Syndyk przejmuje zarząd majątkiem upadłego i zmierza do spieniężenia aktywów, które w tym majątku się znajdują. Od czasu ogłoszenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości, wierzyciele mają 30 dni na zgłoszenie swoich wierzytelności. Wierzytelności te rozpatrywane są przez syndyka, który może ich nie uwzględnić, wówczas przysługuje ścieżka odwoławcza. Po rozpoznaniu tychże zażaleń, spieniężeniu majątku, syndyk sporządza ostateczną listę wierzytelności, która przedkładana jest do sądu. Syndyk jednocześnie przygotowuje plan podziału uzyskanych środków, który ma służyć zaspokajaniu wierzycieli, oraz kosztów postępowania upadłościowego. Trzeba zaznaczyć, że syndyk nie uwzględni i nie spienięży w toku postępowania upadłościowego pewnych własności dłużnika, takich, które służą mu do codziennego użytku, do wykonywania pracy, jak również nie zajmie środków, które służą do zapewnienia minimum egzystencji upadłego i jego rodziny.
Co dokładnie obejmuje plan spłat?
Zaznaczyć należy, że są sporządzane przez syndyka i przekazywane do sądu. Syndyk wykazuje w nim jak spieniężony majątek dłużnika zostanie rozdzielony pomiędzy wierzycieli, których wierzytelności zostały uwzględnione przez syndyka na liście wierzytelności oraz określa jak długa plan spłat będzie realizowany przez upadłego. Maksymalnie plan spłaty zasadniczo może wynosić 3 lata, jednakże w niektórych sytuacjach może ten okres zostać wydłużony aż do 7 lat w sytuacjach kiedy to dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności w sposób lekkomyślny, z własnej winy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd może umorzyć zobowiązani dłużnika bez planu spłat. Dzieje się to w sytuacjach, w których dłużnika dotknęło kalectwo, ciężka choroba lub zachodzą inne szczególne okoliczności, które uzasadniają zastosowanie umorzenia długów dłużnika bez planu spłat.
Porozmawiajmy teraz o upadłości konsumenckiej. Wszystko ma swoje plusy i minusy, więc może najpierw te pozytywne skutki?
Wśród pozytywów przeprowadzenia postępowania o upadłość konsumencką z pewnością należy wyróżnić główny którym jest oddłużenie upadłego. Przeprowadzenie postępowania upadłościowego i zrealizowanie planu spłat umożliwia rozpoczęcie życia na nowo bez finansowych obciążeń, bez utkwienia w spirali zadłużenia. Jest to niewątpliwie główna zaleta tego postępowania. Kolejnym plusem jest niewątpliwie to, że podczas trwania postępowania upadłościowego, postępowania egzekucyjne skierowane do majątku upadłego są zawieszane, a nie mogą być równocześnie wszczynane nowe postępowania egzekucyjne. W rezultacie po przeprowadzeniu procedury upadłościowej wszelkie postępowania egzekucyjne powinny zostać przez komornika umorzone, Wreszcie kolejnym bardzo istotnym plusem postępowania upadłościowego jest to, że uwzględnienie wniosku o ogłoszenie upadłości powoduje z mocy prawa, że przestają być naliczane odsetki od zobowiązań. Zarówno mówimy o odsetkach kapitałowych jak i za opóźnienie, w związku z tym odsetki przestają być naliczane na ten moment. Powoduje to, że nie narasta spirala zadłużenia, stan zadłużenia zostaje zatrzymany na moment wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
A jakie są negatywne skutki? Z czym musimy się liczyć, jeżeli podejmiemy taką decyzję o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Przede wszystkim powinniśmy pamiętać, że upadłość konsumencka powoduje to, że cały majątek dłużnika staje się masą upadłości z pewnymi wyjątkami. Oznacza to, że majątek upadłego będzie licytowany i spieniężony przez syndyka w toku postępowania upadłościowego, a środki uzyskane w ten sposób trafią do wierzycieli. Tym samym dłużnik pozostaje z niewielkim stanem majątkowym. Jest to główna wada postępowania upadłościowego. Powinniśmy jednak pamiętać, że w toku postępowania upadłościowego syndyk zyskuje dostęp do naszego wynagrodzenia, emerytury, renty, w wysokości 50%. Jest to kolejna przesłanka, która negatywnie wskazuje na prowadzenie postępowania upadłościowego. Wreszcie postępowanie upadłościowe nie pozostaje obojętne dla współmałżonka upadłego. W przypadku ogłoszenia upadłości, majątek wspólny współmałżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej wchodzi również w skład masy upadłości i jest również spieniężany przez syndyka, służąc zaspokojeniu wierzycieli. Wreszcie w toku prowadzonego postępowania upadłościowego dłużnik traci zarząd swoim majątkiem, przejmuje go syndyk. Wówczas upadły jest ograniczony z możliwości finansowania umów, zawierania umów, trudno będzie mu uzyskać kredyt, sprzedać samochód. Nie może podejmować działań, które uszczuplałyby możliwość zaspokojenia wierzycieli. Wreszcie do publicznej wiadomości dociera informacja o tym, że w odniesieniu do konkretnej osoby fizycznej z imienia i nazwiska toczy się postępowanie upadłościowe. Może to powodować negatywne konsekwencje w zakresie relacji z potencjalnymi kontrahentami i możliwościami zawierania umów.
Czy warto składać wniosek o upadłość konsumencką?
Wszystko zależy od danego stanu faktycznego. Nie ma tutaj generalnej zasady. Każdy przypadek danego dłużnika należałoby oceniać bardzo ostrożnie, indywidualnie, najlepiej konsultując z prawnikiem, który wykazuje się tutaj znaczną wiedzą prawniczą z zakresu prawa upadłościowego jak również z zakresu finansów. Zwrócić uwagę należy, że procedura upadłościowa powinna być kojarzona jako korzystna z punktu widzenia dłużników, którzy popadli w taką spiralę zadłużenia, że nie są w stanie w inny sposób wyjść niej. Natomiast w sytuacjach, w których moglibyśmy w jakiś sposób uzyskać spłatę zadłużenia. Które nas obciąża nie korzystając z postępowania upadłościowego. Powoduje to, że nie będziemy obciążeni negatywnymi konsekwencjami postępowania upadłościowego o którym mówiliśmy przed chwilą.
Na jaki koszt powinniśmy się nastawić?
Sama procedura złożenia wniosku nie jest droga. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości do właściwego sądu kosztuje 30 złotych. Jeżeli korzystamy z adwokata, radcy prawnego to powinniśmy również uiścić opłatę od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych. Niezależnie od kosztów obsługi prawnej na którą umówimy się korzystając z pomocy prawnej adwokata z wyboru. Sam koszt postępowania upadłościowego zależy od tego jaki jest zakres tego postępowania i wahać się może od kilku tysięcy nawet do kilkunastu.
