Czy w ustawie o fundacji rodzinnej przewidziano też przepisy karne?
Tak, przepisy karne znalazły się w art. 128, który składa się na treść rozdz. 13 ustawy, zatytułowanego „Przepis karny”. Wbrew tej intytulacji w art. 128 są trzy przepisy karne, definiujące przestępstwa i określające kary, jakie grożą za ich popełnienie.
W polskim prawie po transformacji ustrojowej ukształtowała się praktyka dodawania do ustaw o charakterze administracyjnym czy cywilnoprawnym przepisów karnych definiujących przestępstwa albo wykroczenia ściśle związane z regulowaną w tych ustawach materią. Ustawa o fundacji rodzinnej wpisuje się w tę praktykę.
Czego dotyczą przepisy karne z ustawy o fundacji rodzinnej?
W art. 128 ustawy zostały zdefiniowane trzy występki, których zadaniem jest zabezpieczenie realizacji obowiązku informacyjnego względem organu Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), uregulowanego w art. 84, który to obowiązek ma na celu umożliwienie organom skarbowym oceny prawidłowości rozliczeń podatkowych fundacji rodzinnej.
Obowiązek informacyjny sprowadza się do terminowego przekazywania przez fundację rodzinną konkretnych danych, wskazanych w art. 84 ustawy, na żądanie organu KAS w terminie wyznaczonym przez ten organ, nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia żądania. Chodzi o dane zawarte na liście beneficjentów, spis mienia oraz informacje o świadczeniach lub mieniu przekazanym w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, w tym ich rodzaju, wysokości świadczeń lub wartości mienia, terminie i sposobie spełnienia świadczeń lub przekazaniu mienia. Fundacja jest zobowiązana podać takie dane za okres wskazany w żądaniu organu KAS.
Za dopełnienie tych obowiązków odpowiada osoba uprawniona do prowadzenia spraw fundacji lub do jej reprezentowania. Odpowiedzialność karną poniesie, jeśli nie przekaże informacji, których żąda organ KAS, w zakreślonym przez ten organ terminie albo jeśli poda temu organowi informacje nieprawdziwe. Z odpowiedzialnością karną musi się też liczyć każdy, kto utrudnia albo udaremnia wykonie obowiązku przekazania danych na żądanie KAS.
Warunkiem odpowiedzialności karnej za występki z art. 128 ustawy jest umyślność,
tj. sprawca musi mieć świadomość tego, co robi i chcieć albo chociaż godzić się na to. Ten wymóg nie wynika wprost z przepisów art. 128 ustawy, a z art. 8 kodeksu karnego (k.k.). Na mocy art. 116 k.k. do przepisów karnych ustawy o fundacji rodzinnej znajdują zastosowanie przepisy części ogólnej kodeksu karnego, w tym właśnie ten.
Jakie kary grożą za niedopełnienie tych obowiązków?
Wszystkie występki zdefiniowane w art. 128 ustawy są zagrożone wyłącznie karą grzywny (w pierwotnym projekcie ustawy, z marca 2021 r., zagrożenie było dużo surowsze – karą pozbawienia wolności w wymiarze od 6 miesięcy do lat 3).
W sankcjach podano przy tym, nietypowo, jedynie dolną granicę ustawowego zagrożenia. Za niedopełnienie obowiązku informacyjnego (ust. 1) i za sabotowanie jego dopełnienia, tj. utrudnienie lub udaremnienie (ust. 2), grozi grzywna nie niższa niż 240 stawek dziennych. Za zdezinformowanie organu KAS, poprzez podanie nieprawdziwych danych, kara jest surowsza, nie niższa niż 360 stawek dziennych.
Maksymalny wymiar grzywny w każdym przypadku wynosi 540 stawek dziennych. Wartość jednej stawki to od 10 do 2000 zł, zależnie od sytuacji finansowej (majętności) sprawcy. Wszystkie te treści dotyczące grzywien, których nie ma w przepisach art. 128 ustawy
o fundacji rodzinnej, uzupełniamy na podstawie art. 33 k.k., zgodnie z art. 116 k.k.
