15 listopada br. weszła w życie nowelizacja kodeksu cywilnego, kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i kodeksu postępowania cywilnego dokonane ustawą o zmianie ustawy – kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 28 lipca 2023 r. w zakresie m.in. prawa spadkowego.
Wśród istotnych zmian należy wymienić:
1) rozszerzenie katalogu podstaw uznania za niegodnego dziedziczenia o:
– uporczywe uchylanie się przez spadkobiercę od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową;
– uporczywe uchylanie się przez spadkobiercę od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.
2) ograniczenie kręgu spadkobierców ustawowych, w ten sposób, że:
jeżeli którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych – dotychczas przypadał zstępnym (tj. nie tylko dzieciom, ale dalej: wnukom, prawnukom, praprawnukom itd.).
Jeżeli dziecko któregokolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
W braku dzieci i wnuków tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
3) dodanie przepis §4 w art. 101 KRiO o treści:
- 4.8)Jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych wart. 6401 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, sądu spadku – jeżeli spadek odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka. W braku porozumienia rodziców stosuje się przepis § 3.
4) określenie wpływu na bieg terminu złożenie wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzucenie spadku, poprzez dodanie w art. 1015 KC §1 (1) i (2), zgodnie z którymi:
– do zachowania terminu, o którym mowa w § 1 – tj. na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania – wystarcza złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku,
– a jeżeli złożenie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zezwolenia sądu, bieg terminu do złożenia oświadczenia ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego w tym przedmiocie.
